Wij maken plekken en dingen, puur om ze te kunnen bekijken. 
Het hoofddoel van bijna alle kunst is om bekeken te worden. 
Films, schilderijen, sculpturen, performances, theater, dans, mooie gebouwen, kleding met printjes, boeken, het journaal, tv, reclames en een mooi tapijt. 
Het effect van bekeken worden is dat je je anders gedraagt dan wanneer je niet wordt bekeken. Er is sprake van verandering in gevoel en gedrag, misschien neem je je een andere rol aan. 
Wanneer je wordt bekeken gedraag je je, denk aan religie of aan het Panopticum.*
Je vindt er iets van, en de kijker ook. 
Wanneer een mens kijkt zal er altijd een mening worden gevormd, mensen kijken niet zonder na te denken of betekenis te geven aan wat ze zien. 
Bekeken worden, en bekijken is misschien daarom wel heel oneerlijk: je zult nooit alles kunnen zien, maar je vormt wel een mening en geeft betekenis aan hetgeen wat je ziet. 
Je vormt een oordeel van iets wat je nooit in totaliteit kan zien.
Maar wat als we iets maken met een bepaald doel, maar dit doel niet meer wordt bereikt. Wat is dan nog over van het ding? 
Een speeltuintje met schommels en een glijbaan, midden in een wijk waar niemand woont die hier mee speelt. 
De schommels zijn nu stukken plastic aan metalen kettingen die heen en weer schommelen in de wind. En de glijbaan een vreemd stuk half-rond plastic. 
Wanneer het bedoelde doel niet uitgevoerd kan worden gaat het object terug naar de kern: hoe ziet het er uit?; Waar is het van gemaakt?; Waarom is het daar?; Wat verteld het nu?; Wat doet het nu?
Wij maken plekken waar wij dingen neerzetten om ze te bekijken, denk aan een beeldentuin, of een botanische tuin, of zelfs een dierentuin. 
De dieren worden uit hun oorspronkelijke omgeving gehaald, als kleine stukjes van de realiteit van deze planeet worden ze tentoongesteld in een “park“. 
Het hoofddoel van deze dieren hebben wij aan hun gegeven: ze moeten bekeken worden. Ze leven niet meer in de natuur, en gedragen zich ook niet meer zo. Deze dieren leven omdat wij ze willen zien. 
Nu worden ze niet meer bekeken. 
De ‘slimmere‘ dieren, zoals chimpansees of dolfijnen zijn erg in de war. Al hun hele leven hebben ze een doel gekregen van ons: bekeken worden. En nu dat niet meer gebeurd zijn veel van deze dieren depressief. Hun manier van leven in een niet natuurlijke (en voor hun al onwennige) situatie is nu verstoord;**
De wat ‘simpelere‘ dieren worden weer wild, ze zijn bang voor mensen en worden schuw.***
Een dierentuin met wilde dieren: ze verstoppen zich. 
Je loopt rond maar ziet ze niet, als een soort tentoonstelling zonder kunst, of een beeldentuin zonder beelden. 
Wat je dan hebt is de kern van het ding: een leeg gebouw, een tuin, en een park met verschillende hokken waar niets te zien is.

*  
https://nl.wikipedia.org/wiki/Panopticum_(architectuur)
(de koepelgevangenis met de wachttoren)
https://en.wikipedia.org/wiki/Hawthorne_effect
(het effect van bekeken worden)

**
https://siberiantimes.com/other/others/news/chimpanzees-in-siberian-nature-park-watch-cartoons-to-stay-in-good-mood-during-covid-19-crisis/
(artikel over depressieve chimpansees door de lockdown)
https://www.bbc.com/news/world-52493750
(artikel over depressieve en eenzame dieren door de lockdown, en hoe de verzorgers proberen de dieren gewend te houden aan mensen)
https://metro.co.uk/2020/05/02/zoo-animals-are-apparently-getting-lonely-without-visitors-12643869/
(artikel over dat sommige dieren eenzaam zijn tijdens de lockdown)

***
https://www.theguardian.com/world/2020/may/01/japanese-aquarium-urges-public-to-video-chat-eels-who-are-forgetting-humans-exist
(artikel over aaltjes in een aquarium die schuw worden voor mensen en dus zich verstoppen)
https://www.1limburg.nl/geen-bezoekers-wennen-voor-dieren-gaiazoo
(artikel van een dierentuin die zegt dat de dieren sinds de lockdown extra allert zijn als er mensen in de buurt zijn en schuw aan het worden zijn)
https://www.telegraaf.nl/nieuws/2130916820/gedragsbioloog-ook-dieren-hebben-het-aapjes-kijken-gemist
(arikel waar een gedragsbioloog omschrijft wat de impact is geweest voor de dieen en hoe ze zullen reageren wanneer de dierentuinen weer open gaan)
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/03/27/in-de-dierentuin-schrikken-de-pinguins-van-het-geluid-a3995119
(artikel over schuwe pinguins na de lockdown)
Back to Top